Seks dźwignią ewolucji

Seks nie tylko pochłania nam dużo czasu i energii, ale co gorsza grozi pojawieniem się niekorzystnych kombinacji genów
i zniknięciem tych utrwalonych i w danym czasie najbardziej optymalnych. Niemniej jednak, większość zwierząt i roślin na Ziemi rozmnaża się płciowo. Nawet u organizmów rozmnażających się aseksulanie, jak niektóre grzyby, czy bakterie, przeważnie zachowana zostaje zdolność podjęcia procesów płciowych. Naukowcy od dawna próbują wyjaśnić ten pozorny brak logiki
w naturze.

Żyjący w XIX wieku brytyjski uczony - Weismann, uważał, że wysiłek wkładany w życie płciowe można uzasadnić z punktu widzenia ewolucji. Seks zwiększa bowiem różnorodność genetyczną, która okazuje się być szczególnie przydatna
w przypadku nagłej zmiany warunków środowiska. Wówczas możliwa staje się selekcja najlepiej przystosowanych organizmów, a szanse na przetrwanie gatunku rosną. I choć to wyjaśnienie jest całkiem logiczne, to wcale niełatwo go dowieść eksperymentalnie.

Ewolucja to nieuchwytny, zachodzący bardzo powoli proces,
a zmiany ewolucyjne najlepiej widać na przestrzeni milionów lat. Dlatego zespół Matthew R. Goddarda z Imperial College w Londynie skupił się na badaniu jednokomórkowych drożdży, które powielają się często i dzięki temu wszelkie ewolucyjne zmiany można u nich zauważyć dość szybko. Badacze porównywali rozwój dwóch szczepów drożdży, z czego jeden był zmieniony genetycznie tak, że nie rozmnażał się płciowo.

Należy tu podkreślić, że rozmnażanie płciowe u drożdży jest procesem wysoce różniącym się od tego, które znamy z własnego doświadczenia. Okazało się, że w dobrych warunkach środowiska "aseksualne” drożdże rosły równie dobrze jak szczep niezmieniony. Wyraźne różnice pojawiły się dopiero wówczas, gdy warunki otoczenia stały się trudne i stresujące, np. niekorzystnie wzrosła temperatura. Drożdże zdolne do rozmnażania płciowego znacznie lepiej adaptowały się do nowej sytuacji, tj. szybciej się namnażały i lepiej rosły niż mutanty.

Zdaniem autorów pracy, to dowodzi, że seks może być naprawdę przydatny, umożliwia bowiem pojawienie się cech, które zwiększają szanse danego organizmu na przetrwanie. Niestety, najnowsze badania nie udzielają odpowiedzi na wiele zagadek związanych
z rozmnażaniem płciowym ssaków. Na przykład, dlaczego samice pozwalają samcom "wyłgać” się tak małymi, tanimi w produkcji komórkami rozrodczymi, podczas gdy same inwestują znacznie więcej energii w komórki jajowe. (PAP)